Vier aandachtspunten voor verdedigen in 1:4:4:2 (2024)

Verdedigen kan op vele manieren, van hoge pressie over het hele veld tot de bus parkeren voor het eigen zestienmetergebied. Veel teams kiezen voor een middenweg door in te zakken tot ‘kop-cirkel’. In dit artikel bespreken we het verdedigen in 1:4:4:2 op die hoogte met de middenvelders op lijn, zoals bijvoorbeeld Atlético Madridvaak doet.Wat is erzoal belangrijk binnen deze manier van verdedigen?Vier aandachtspunten.

1) Compact in de lengteas

Stel dat de situatie op de afbeelding linksonder(klik erop om de afbeelding te vergroten) zich voordoet. De linkercentrale verdediger van de tegenstander is in balbezit. Devier verdedigers staan ongeveer ter hoogte van de eigen zestienmeterlijn, terwijl de aanvallers zich tien meter over de middenlijn bevinden. Daardoor ligt er veel ruimte tussen de drie linies in (zie de gearceerde gebieden).

In de rechter afbeelding is de defensie opgeschoven tot een meter op vijftien voor de middenlijn. Dat stelt de middenvelders in staat ook iets verder naar voren te spelen. Daardoor wordende ruimtes tussen de linies – zowel tussen aanval en middenveld als tussen middenveld en verdediging – een stuk kleiner. Dit biedt de tegenstander minder ruimte om aanspeelbaar te worden in het blok.

2) Ruimte erachter bespelen

Een verschil met de situatie in de linker afbeelding is wel dat er meer ruimte áchter de defensie ligt. Daarvan kan een tegenstander profiteren met een bal die tussen de keeper en verdedigers valt. Om ervoor te zorgen dat dit geen gevaar oplevert, vertolktde keeper een belangrijk rol. Door ver uit zijn doel te keepen en uit te komen als de bal binnen zijn bereik valt, geeft hij rugdekking aan zijn verdedigers.

In het bespelen van de ruimte tussen keeper en verdedigers ligt ook een belangrijke taak voor de defensie. Zij moeten ingedraaid staan en een aantal meters pakken als de speler van de tegenstander die balbezit heeft dreigt diep te spelen. Gebeurt dit niet, dan kunnen zij weer een aantal meter vooruit pakken. In dit artikellees je daar meer over.

3) Kantelen naar balkant

Een andere belangrijke voorwaarde voor effectief verdedigen in 1:4:4:2, is het kantelen naar balkant. Speelt de tegenstander de bal naar de zijkant, dan kantelt het gehele team mee. Daardoor worden de ruimtes aan die kant klein gemaakt. De tegenstander krijgt zo weinig tijd en ruimte. Is de bal aan een kant, dan mag de tegenstander niet de mogelijkheid krijgen het spel te verplaatsen naar de andere kant.

Waar bij veel teams nog veel winst te boeken valt, zowel in het betaalde voetbal als op een lager niveau, is het kantelen van twee specifieke spelers (zie de afbeelding hieronder). In dit geval is de bal, vanuit het defensieve team bekeken, aan de linkerkant. In de linker afbeelding kantelen de rechtervleugelspeler en rechterspits onvoldoende naar balkant, waardoor er gaten vallen. In de afbeelding rechts verkleinen zij de afstand tot hun teamgenoten, waardoor het veel gemakkelijker wordt de tegenstander aan die kant te houden.

4) Het ondertal op het middenveld bespelen

Veel teams in Nederland spelen in balbezit 1:4:3:3, bijvoorbeeld met de punt naar achteren op het middenveld. Tijdens het verdedigen in 1:4:4:2 is er dan, in een georganiseerde situatie, één speler vrij: de controlerende middenvelder van het balbezittende team (zie de afbeelding linksonder). Er zijn verschillende manieren waarop het defensieve team er vanuit 1:4:4:2 voor kan zorgen dat die ‘6’ van de tegenstander niet in balbezit komt, en al helemaal niet met veel tijd en ruimte.

De eerste oplossing wordt geschetst in de afbeelding rechtsonder. Beide spitsen bespelen met z’n tweeën de twee centrumverdedigers én controlerende middenvelder van de tegenstander door telkens te kantelen: aan balkant stapt een spits uit richting centrumverdediger, de andere spits komt in zijn rug om de defensieve middenvelder op te pakken. Wordt de bal richting de andere centrale verdediger gespeeld, dan wisselen de spitsen van rol.

Een tweede manier om dit probleem te tackelen, is door een van beide controlerende middenvelders te laten doorstappen (zie de afbeelding linksonder). Het meest voor de hand ligt het doorstappen van de middenvelder aan contrakant. Dat wil zeggen: als de rechter centrale verdediger van de tegenstander in balbezit is, en de ‘6’ van de tegenstander staat vrij, dan is het de rechter controleur die doorstapt. Eventueel kan de rechtervleugelspeler kantelen en de ‘8’ van de tegenstander oppakken.

Een derde optie is een lastige, maar als het lukt kan het worden gebruikt als aanvallend middel: de bal naar de ‘6’ wordt juist uitgelokt. Op het moment dat de ‘6’ wordt ingespeeld, duiken beide spitsen en centrale middenvelders van het defensieve team er met z’n vieren direct bovenop (zie afbeelding rechtsonder). Wordt de bal veroverd, dan kan er direct een counter worden ingezet. Het gevaar is wel dat deze pressing trigger ook kan mislukken, zeker bij een ‘6’ met veel voetballend vermogen.

TrainingsPlanner

Hoe kun je trainen op deze manier van verdedigen? Dat kwam heel mooi naar voren in een velddemonstratie die Alex Pastoor enige tijd geleden gaf. Daarbij werd gebruikgemaakt van elastieken om de onderlinge afstanden tussen de spelers te bewaken. Een deel van de training is te bekijken in onze TrainingsPlanner. Zet hierbij vooral het geluid aan om de uitleg van Pastoor te horen. Zo deed zijn team in de eerste weken eens een stapje terug van zoneverdediging naar mandekking om later twee stappen vooruit te zetten.

Mediatheek

Een mooi voorbeeld uit de praktijk is Atlético Madrid. Het team van Diego Simeone verdedigt vaak in de zone in de formatie 1:4:4:2 en geeft daarbij erg weinig ruimtes weg. In deze video is goed te zien wat de rol van de middenvelders is. Het tweetal aan balkant gaat hoger door, het tweetal aan contrakant kantelt juist naar binnen. Zo is er rondom de bal druk op de speler in balbezit, en zorgen de spelers aan niet-balkant juist voor rugdekking.