4-4-2: Spelen in een ruit of anders? (2024)

Wanneer ik denk aan het 4-4-2 systeem, zijn er twee teams die meteen in mij opkomen. Dit zijn het Manchester United van Sir Alex Ferguson, en het AC Milan van Carlo Ancelotti.

Varianten

Man U speelde in een tweespitsen systeem met het geweldige duo York & Cole voorin. Deze werden veelal bediend door de voorzettenvan Beckham vanaf de rechterkant. In het jaar van de onder andere de Champions League winst, 1999, had Ferguson ook nog eens twee toppers op de bank zitten met Solskjear en Sheringham.

Deze twee invallers zouden uiteindelijk de wedstrijd tegen Bayern München beslissen. Op rechts had het team met Beckham een echte (buitenste) middenvelder staan. Aan de andere kant speelde het team met een klassieke 'winger', een buitenspeler in de Britse vorm. Ryan Giggs was één van de beste spelers die we helaas nooit aan het werk hebben gezien op een groot toernooi.

De man die uitkwam voor Wales kon fantastisch dribbelen. Een wedstrijd waarin hij dit liet zien was een FA Cup halve finale tegen Arsenal, toen hij met een werkelijk legendarisch doelpunt de wedstrijd besloot. Overigens speelde ook de ploeg van Arsene Wenger vrijwel altijd in een 4-4-2. Wenger maakte er een een prachtig elftal van, met Bergkamp, Henry en later ook Van Persie.

Waar de 4-4-2 van Ferguson bestond uit een middenveld met 4 naast elkaar, speelde Milan in een ruit. In het team van Ferguson had Giggs vanaf links de meest aanvallende rol. De ploeg van Ancelotti had met Kaka een nummer 10 die kort achter de spitsen speelde. Het trio Seedorf, Gattuso en Pirlo speelden samen 3 CL-finales (!), waarvan er 2 werden gewonnen.

Centraal speelde Pirlo als een spelverdeler op 6, met Gattuso in de buurt om de tegenstander op te jagen. De altijd spelende Seedorf deed dit meestal vanaf de linkerkant. Seedorf en met name Pirlo moesten Kaka in stelling brengen, die in de omschakeling met zijn snelheid het veld kon oversteken. Daarna had de Braziliaan ook nog de kwaliteiten om de spitsen in stelling te brengen.

Toen het Milan van 2007 revanche nam op Liverpool voor de nederlaag in de CL-finale van 2005, was de speelwijze overigens iets veranderd. Kaka speelde nu iets meer vooruit, als tweede aanvaller. Je kan daardoor ook stellen dat het systeem een 4-4-1-1 was, in mijn ogen gewoon een specifiekere vorm van 4-4-2.

Mijn 4-4-2

Het vriendenelftal waar ik speler/trainer was, speelde ook in een 4-4-1-1. Dit had te maken met twee dingen. Ten eerste was één van onze twee aanvallers een pure spits. Geen aanspeelpunt, maar wel iemand van wie je niet meer moest vragen. Hij kon na een actie nog minutenlang klagen over wat er mis ging. Ondertussen ging het spel volledig aan hem voorbij.

Hij was echter goed genoeg om hem in zijn waarde te laten. Aan de bal moest hij goed zijn, de rest mocht hij aan de andere spelers over laten. De andere aanvaller was net zo goed. Het grote verschil was zijn opvatting van het spelletje. Hij was een teamspeler. Kon zich opofferen. Hij vond winnen belangrijker dan zijn eigen rol. De twee waren samen perfect.

Als teamspeler vond hij het niet erg om goals en assists op te offeren om het middenveld bij te staan. Door hem bij balverlies in te laten zakken konden we proberen de tegenstander het voetballen moeilijk te maken. Door het centrum dicht te maken moesten zij het via de zijkant proberen.

De reden dat ik koos voor 4 middenvelders, was omdat we geen buitenspelers hadden. We hadden best 4-3-3 kunnen spelen met de aanwezige spelers, maar ik denk dat je tot de beste opstelling komt door de manier van spelen af te stellen op je spelers en niet andersom.

Daarnaast denk ik dat je voetbal nodig hebt voor een goede uitvoering van 4-3-3, en daar was bij ons geen sprake van. Met het kiezen voor dit systeem gingen we voor een opportunistische manier van spelen. Veel lange ballen, duels proberen te winnen, en zoveel mogelijk onze diepste man aan de bal krijgen.

Kies je voor een 4-3-3 met echte buitenspelers, dan moet je team in staat zijn om de bal rond te laten gaan om die buitenspelers aan de bal te krijgen. Anders houden deze spelers het veld breed zonder verder in het spel te worden betrokken. Als zij er staan moet het de bedoeling zijn ze te gebruiken, en dit kan alleen door goed voetbal in de ploeg te krijgen.

Welke keuze je ook maakt als trainer, ik koos aan het begin van het seizoen voor een variant van 4-4-2, en hield hieraan vast. Zorg, zeker op een lager niveau én in je werk met jonge spelers, voor vastigheid en duidelijkheid. Daarna kun je binnen je systeem gaan werken aan het perfectioneren van zaken. Dit lukt je niet als spelers steeds moeten wennen aan een nieuw systeem.

Een vaste manier van spelen zorgt ervoor dat iedereen ten alle tijden weet wat er moet gebeuren. Al train je met je elftal twee of drie keer in de week, er is te weinig tijd om steeds dingen te wijzigen. Dus, maak een keuze en ga daarmee aan de slag. Doe dit ook wanneer de resultaten tegenvallen. Juist dan is het belangrijk om de beste opstelling voor het team te blijven hanteren.

Of jij nu uitkomt in de Reserve 5e Klasse Zaterdag of op een veel hoger niveau, het gaat hier om het toepassen van principes. Principes die op elk niveau van belang zijn. En zaken als vastigheid en duidelijkheid zijn belangrijk in elk systeem.

abonneren